ابوالحسن فتح‌آبادی؛ وحید آنامرادی
چکیده
در مدل‌های هیدرولوژیک به‌منظور مدل‌سازی بهتر فرایند بارش رواناب نیاز است تا مدل با استفاده از داده‌های مشاهداتی واسنجی شود. در فرایند واسنجی مدل‌های هیدرولوژیک، علاوه بر کیفیت داده‌های مشاهدات و الگوریتم بهینه‌سازی تابع هدف نیز بر کارایی مدل موثر است. در اغلب پژوهش‌ها، معیارهای آماری مثل NSE و RMSE به‌عنوان تابع هدف در فرایند ...
بیشتر
در مدل‌های هیدرولوژیک به‌منظور مدل‌سازی بهتر فرایند بارش رواناب نیاز است تا مدل با استفاده از داده‌های مشاهداتی واسنجی شود. در فرایند واسنجی مدل‌های هیدرولوژیک، علاوه بر کیفیت داده‌های مشاهدات و الگوریتم بهینه‌سازی تابع هدف نیز بر کارایی مدل موثر است. در اغلب پژوهش‌ها، معیارهای آماری مثل NSE و RMSE به‌عنوان تابع هدف در فرایند واسنجی مدل‌های هیدرولوژیک استفاده می‌شوند. با توجه به ساختار مدل و روابط مورد استفاده در هر یک از معیارهای ارزیابی، هر یک از آن‌ها در شبیه‌سازی بخشی از هیدروگراف کارایی مناسبی دارند. یکی از پارامترهای مهم هر حوضه که به نوعی نشان‌دهنده عکس‌العمل حوضه برای مقادیر دبی مختلف می‌باشد، منحنی تداوم جریان است. در این پژوهش، اقدام به بررسی و مقایسه کارایی توابع هدف مبتنی بر منحنی تداوم جریان و توابع هدف آماری در بهینه‌سازی پارامترهای مدل هیدرولوژیکی HBV در حوضه زیارت استان گلستان شد. پس از وارد کردن داده‌های ورودی به مدل، با استفاده از الگوریتم DDS مدل برای هر تابع هدف به تعداد 100 مرتبه بهینه شد. پس از بهینه‌سازی پارامترهای مدل، این پارامترها به مدل معرفی و مقادیر دبی برای دوره‌های واسنجی و اعتبارسنجی برآورد شد. نتایج نشان داد، معیارهایی مانند NSE و KGE در برآورد داده‌های پیک، معیارهایی از قبیل RMSE و MAE در برآورد داده‌های متوسط و معیارهای مبتنی بر منحنی تداوم جریان در برآورد دبی‌های کمینه عملکرد بهتری داشته‌اند. در شبیه‌سازی بخش‌های مختلف هیدروگراف دبی روازنه روش مبتنی بر منحنی تداوم جریان بهترین عملکرد را داشت، معیارهای RMSE و MAE در رتبه بعدی قرار داشته و معیارهای NSE و KGE عملکرد مناسبی نداشتند.
